Temat: Badamy właściwości niektórych substancji.

Lekcję przeprowadziłam w klasie V, w październiku 2005r.

Cele lekcji:

Krótki opis przebiegu lekcji:

Informuję uczniów, że na zajęciach będą samodzielnie poznawać przyrodę poprzez doświadczenie, obserwację oraz zmysły. Zaznaczam, że celem zajęć będzie badanie właściwości niektórych substancji. Pracować będą w grupach .

Wykorzystają do tego przyniesione substancje, z którymi spotykają się na co dzień. Swoje spostrzeżenia zanotują w kartach pracy.

Substancja, rozpuszczalność substancji, właściwości magnetyczne, zmysły, obserwacja, doświadczenie

Inspiracją do stworzenia tego scenariusza były pomoce dydaktyczne autorstwa B. Klimuszko i M. Wilczyńskiej- Wołoszyn.

Tytuł kroku: Wprowadzenie do lekcji.

Lekcję wcześniej podzieliłam uczniów na zespoły 4 osobowe. Każdemu zespołowi wręczyłam spis materiałów potrzebnych do właściwej lekcji.

Na lekcji właściwej uczniowie usiedli w swoich grupach, rozłożyli przyniesione pomoce ( różne substancje oraz narzędzia do pracy). Zwracam im uwag na istotną rzecz. Należy pracować ostrożnie, ze szczególnym zachowanie bezpieczeństwa, ponieważ niektóre substancje mogą być niebezpieczne w kontakcie z dłońmi, oczami, nosem. Sprawdzam dla pewności, czy każdy zespół przygotowany jest do zajęć.

Tytuł kroku: Badanie właściwości niektórych substancji za pomocą zmysłów.

Każdy zespół pracował zgodnie z moją instrukcją. Badał za pomocą węchu, wzroku, smaku i dotyku właściwości piasku, mąki, cukru, oleju, plastiku, kawałka metalu, papieru i kwasku cytrynowego. Jakie właściwości można określić wykorzystując zmysły? – pytam poszczególne grupy. Bartek, członek jednej z grup odpowiedział: „ Użyję języka, aby sprawdzić czy badana substancja ma smak”. Inna osoba odpowiedziała: „ Za pomocą wzroku możemy określić wielkość, barwę oraz stan skupienia badanej substancji”. „ A za pomocą rąk sprawdzę, czy badana rzecz jest twarda lub miękka”- powiedziała Agnieszka.

Po tym pytaniu zespoły rozpoczęły pracę, a wyniki zapisywały w kartach pracy.

Tytuł kroku: Badanie zachowania się substancji wobec magnesu i sprawdzanie ich rozpuszczalności w wodzie.

Przebieg zajęć:

Po wykonaniu pierwszej części lekcji, każda grupa otrzymała drugą kartę pracy. Celem tej części było doświadczalne sprawdzenie rozpuszczalności substancji w wodzie oraz zaobserwowanie ich zachowania wobec magnesu. Wykorzystaliśmy te same substancje. Swoje spostrzeżenia notowali w kartach pracy. Podczas pracy grup pytałam o wyniki eksperymentów. Dlaczego olej nie miesza się z wodą? Jedna z uczennic udzieliła takiej odpowiedzi: „ Olej jest tłusty i dlatego pływa po powierzchni wody”. Tomek, członek innego zespołu rozbudował odpowiedź: „ Olej ma większą gęstość od wody, dlatego tak się zachowuje”. Uczeń jednej z grup zamiast gwoździa przyniósł opiłki żelaza, na które podziałał magnesem. Efekt końcowy swojego doświadczenia musiał pokazać wszystkim grupom- rozległ się wielki entuzjazm na widok oddziaływania magnesu na opiłki.

Tytuł kroku: Prezentacja prac grup.

Przebieg zajęć:

Grupy pracowały przez 30min. Jeden zespół nie zdążył wykonać wszystkich doświadczeń. Prezentację rozpoczęła grupa, która zgłosiła się jako pierwsza na ochotnika. Członkowie zespołu przedstawili swoje wyniki oraz wysunęli bardzo trafny wniosek. Gracjan powiedział: „Nasze substancje nie posiadają takich samych właściwości”. Kolega z innej grupy dodał: „Niektóre właściwości się powtarzają, ale nie ma takich dwóch substancji, które miałyby takie same cechy”. Pozostałe grupy były podobnego zdania.

Tak poprowadziłam dalszą część wymiany zdań, aby uczniowie sformułowali najważniejszy wniosek z lekcji. Jako pierwsza zrobiła to poprawnie Malwina, która powiedziała: „ Każda substancja ma cechy właściwe tylko dla siebie” Wszyscy zgodzili się z tą opinią.

Tytuł kroku: Zadanie domowe

Przebieg zajęć:

Niestety, treść zadania domowego uczniowie notowali już w trakcie przerwy.

Zadanie to polegało na zapisaniu w zeszytach ćwiczeń przykładów substancji z życia codziennego i określeniu ich zastosowania.

Refleksje nauczyciela:

Uczniowie bardzo żywo zaangażowali się w doświadczalną pracę. Każdy zespół wywiązał się z przypisanych mu materiałów do lekcji. Uczniowie wykonali zestaw wszystkich doświadczeń (z wyjątkiem jednej drużyny), prawidłowo zanotowali w kartach pracy swoje spostrzeżenia, obserwacje. Szkoda tylko, że do prezentacji i do aktywnego uczestnictwa w zajęciach wyrazili chęć ci uczniowie, którzy zawsze są aktywni. Starałam się im uświadomić i pokazać, że piękną przyrodę mogą poznawać również wykorzystując do tego swoje zmysły, prowadząc obserwacje, notując własne spostrzeżenia.

Refleksje uczniów:

„ Bardzo fajne zajęcia. Najbardziej podobało mi się doświadczenie z magnesem i opiłkami żelaza”.

„ Praca w grupach jest dobrą metodą pracy, ale jestem słabszą uczennicą i nie zawsze dopuszczono mnie do eksperymentów. Wolę robić to sama.”

„ Te zajęcia były bardzo ciekawe. Moja grupa pracowała szybko i jako pierwsi zgłosiliśmy się do prezentacji”.

„ Praca w grupach podoba mi się, ale nie wszyscy jej członkowie przynieśli potrzebne materiały na lekcję”.

„ Moim zdanie to bardzo ciekawe i interesujące zajęcia. Podobały mi się dlatego, że mogłam zobaczyć jak zachowują się niektóre substancje wobec wody i magnesu. Sama zbadałam, czy olej rozpuszcza się w wodzie”.